Problem z kredytami udzielanymi we frankach szwajcarskich dotyczy nie tylko polskich konsumentów. Wiele krajów Europy boryka się z trudnościami finansowymi, które spowodowały wadliwe umowy kredytowe. Okazuje się bowiem, że większość banków udzielających kredytów we frankach stosowało niedozwolone postanowienia umowne. Czy chorwackie i serbskie rozwiązanie jest remedium na kłopoty polskich frankowiczów?
W czym tkwi problem z kredytami frankowymi?
Kredyty udzielane we frankach szwajcarskich były związane z wadliwymi umowami. Kredytodawcy ustanawiali w nich prawo podwyższania wysokości poszczególnych rat kredytowych w oparciu o zmienny kurs waluty szwajcarskiej.
Jak wiadomo powyższa praktyka jest niezgodna nie tylko z polskim prawem krajowym, ale także i unijnymi regulacjami, o czym orzekł pod koniec ubiegłego roku TSUE. W praktyce oznacza to, że kredytodawcy frankowi naruszali prawo na masową skalę. Poszkodowanymi byli oczywiście ich klienci, jak się okazuje – w zasadzie na całym świecie.
Problem z kredytami frankowymi tkwi jednak w możliwości unieważnienia umowy kredytowej, taka istnieje bowiem dzięki wyrokowi TSUE. Banki niechętnie jednak dopuszczają do siebie takie rozwiązanie – jeśli umowa ulegnie unieważnieniu, będą musiały oddać bezprawnie pobrane raty frankowiczom. Biorąc pod uwagę wysokość takich pożyczek i czas trwania tych umów, kredytodawcy muszą nastawić się na poważne straty finansowe.
Masowe pozwy i zwroty pieniędzy mogą poważne zachwiać sytuacją finansową na lokalnym rynku, o czym przekonały się Serbia i Chorwacja. Czy propozycja ich rozwiązania frankowego problemu byłaby skuteczna także w Polsce?
Serbia i problem kredytów frankowych
Aby nie doprowadzić do zapaści finansowej wskutek masowych pozwów frankowiczów, Serbia zmuszona została do zmiany ustawodawstwa. Zgodnie z tamtejszą ustawą o przewalutowaniu kredytów mieszkaniowych indeksowanych do franka szwajcarskiego – pozostały dług z tytułu kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich od maja 2019 roku zostanie przeliczony na euro, a 38% kwoty zostanie umorzone. „Zreindeksowany” kredyt będzie oprocentowany według stawki z 31 marca 2019 r. obowiązującej dla kredytów w euro o tej samej wartości i zapadalności. Pułap oprocentowania wyniesie 4% dla kredytów o stałym oprocentowaniu lub 3,4% plus trzy- lub sześciomiesięczny Euribor dla kredytów o oprocentowaniu zmiennym.
Co ciekawe, pomoc państwa w spłacie pozostałości kredytu frankowego cieszy się w Serbii dużym uznaniem. Z powyższego rozwiązania skorzystało już bowiem ok. 15.600 kredytobiorców (łączna wartość kredytów wynosi w tym przypadku 59,2 mld dinarów, co stanowi około 90 proc. kredytów mieszkaniowych indeksowanych do franka szwajcarskiego).
Chorwacja i problem kredytów frankowych
Podobne rozwiązanie przyjęli Chorwaci – zdecydowali o uchwaleniu odpowiednich zmian w prawie, które pozwolą frankowiczom na łatwiejsze spłacenie reszty długu.
Zgodnie z chorwacką ustawą o przewalutowaniu, kapitał kredytu podlega obniżeniu o 30% i przeliczeniu na euro. Nowe prawo objęło już 55 tys. Długów frankowych, które nie zostały spłacone do 2016 r.
Polska i problem kredytów frankowych
Na chwilę obecną, Polska nie wprowadziła przepisów, które regulowałyby trudną sytuację naszych frankowiczów. Z jednej strony mają oni prawo do występowania z pozwami o unieważnienie wadliwych umów kredytowych, z drugiej narażeni są na roszczenia odszkodowawcze banków za wykorzystanie kapitału finansowego pochodzącego z udostępnionego kredytu.
Polscy frankowicze muszą samodzielnie podjąć decyzję, czy chcą spłacać kredyt na dotychczasowych warunkach i utracić prawo do zwrotu wcześniej opłaconych i zawyżonych rat, czy wolą wystąpić do sądu z właściwym roszczeniem.
Warto dodać, że z miesiąca na miesiąc liczba spraw o unieważnienie kredytu rośnie. Polskie sądy już teraz mają problem z niektórymi sprawami i kierują pytania z prośbą o interpretację unijnych przepisów wprost do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Czy jest szansa na wprowadzenie przepisów wzorem Serbii i Chorwacji? Na tę chwile wydaje się, że nie. Polscy frankowicze muszą więc radzić sobie sami.